Sygnaliści odgrywają kluczową rolę w wykrywaniu nadużyć i nieprawidłowości w korporacjach i instytucjach publicznych. Choć w Stanach Zjednoczonych ochrona sygnalistów jest rozbudowana i solidnie zakorzeniona w systemie prawnym, w Europie, a zwłaszcza w Polsce, jest to stosunkowo nowy obszar prawny, który nadal wymaga wielu usprawnień.
Dlatego uważam, że powinniśmy korzystać z bogatego doświadczenia naszych amerykańskich kolegów po fachu takich jak Stephen K. Kohn, który jest uznawany za międzynarodowy autorytet w dziedzinie prawa dotyczącego sygnalistów.
A w jego opinii nagradzanie sygnalistów jest jak najbardziej słusznym i opłacalnym rozwiązaniem.
W swoim artykule zatytułowanym: „Why Whistleblowing Works: A New Look at the Economic Theory of Crime” Kohn analizuje wpływ nagród dla sygnalistów na proces wykrywania przestępstw korporacyjnych.
Przedstawia teorię ekonomiczną przestępstw, opracowaną przez laureata Nagrody Nobla, Gary’ego Beckera, która traktuje przestępstwa jako racjonalną działalność ekonomiczną, i łączy ją z analizą zachowań sygnalistów, którzy również podejmują decyzje oparte na ekonomicznych pobudkach.
Wykorzystując tą teorię, Kohn argumentuje, że sygnaliści, odpowiednio zmotywowani przez system prawny, stają się kluczowymi uczestnikami w walce z korupcją i oszustwami.
Jakie wnioski płyną z tego artykułu?
✅ Racjonalność ekonomiczna sygnalistów: Artykuł podkreśla, że sygnaliści działają z racjonalnych przesłanek ekonomicznych. Większość z nich podejmuje decyzję o ujawnieniu informacji, kiedy potencjalne korzyści (np. nagrody finansowe, ochrona prawna) przewyższają ryzyko (np. odwet, utrata pracy).
✅ Skuteczność przepisów: Modernizacja przepisów i wprowadzenie systemów nagród dla sygnalistów znacząco zwiększyło liczbę zgłoszeń o przestępstwach korporacyjnych. Ustawa Dodda-Franka oraz zmiany w False Claims Act w USA są przykładami, jak skuteczne mogą być przepisy, które oferują finansowe zachęty dla sygnalistów.
✅ Wpływ na społeczeństwo: Artykuł pokazuje, że działania sygnalistów nie tylko zwiększają wykrywalność przestępstw, ale także wpływają na zmiany w kulturze korporacyjnej i społeczną akceptację zgłaszania nieprawidłowości.
✅ Wnioski dla ustawodawcy: Wyniki analiz Kohna mogą służyć jako argumenty za tworzeniem lub modyfikacją prawa tak, aby lepiej motywować potencjalnych sygnalistów do działania, zwiększając tym samym efektywność zwalczania przestępczości korporacyjnej.
Podsumowując, Stephen M. Kohn argumentuje, że prawne uznawanie i wspieranie racjonalnych przesłanek ekonomicznych, które kierują whistleblowerami, może znacząco zwiększyć skuteczność przeciwdziałania przestępstwom korporacyjnym.
📚 Zachęcam podczas majówki do zapoznania się z pełną treścią artykułu, który nie tylko analizuje teorię, ale także przedstawia realne przypadki i skuteczne prawne mechanizmy ochrony sygnalistów. Samo mięcho dla żywo zainteresowanych tematem whistleblowingu.
Artykuł dostępny jest pod linkiem: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4796825
Masz pytania dotyczące nowych obowiązków związanych z ochroną sygnalistów? Chętnie odpowiemy na Twoje pytania. Odezwij się do nas na office@ipsolegal.pl lub bezpośrednio z Błażejem Wągielem.
Chcesz wiedzieć więcej jak powinna wyglądać procedura sygnalisty? Sprawdź nasze poprzednie wpisy:
JAKICH ZGŁOSZEŃ MOŻESZ SIĘ SPODZIEWAĆ?
OCHRONA SYGNALISTÓW – CO MUSISZ WIEDZIEĆ PRZED WEJŚCIEM W ŻYCIE DYREKTYWY?
OCHRONA SYGNALISTÓW A OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH
Możesz też obejrzeć przygotowane przez nas filmy edukacyjne: