Whistleblowing – wszystko co powinieneś o nim wiedzieć

Czy sygnalista musi uzyskać informacje bezpośrednio?

Przepisy dotyczące sygnalistów nie nakładają konieczności przedstawiania informacji z pierwszej ręki. W rzeczywistości, sygnaliści, czyli osoby, które zgłaszają nieprawidłowości lub przestępstwa, nie muszą być bezpośrednimi świadkami tych wydarzeń. Dlatego organizacje powinny być zainteresowane wysłuchaniem opinii każdej osoby, która ma uzasadnione przekonanie o popełnieniu przestępstwa lub nadużycia.

Badanie opublikowane w Harvard Business Review sugeruje, że raporty z drugiej ręki mogą być bardziej wiarygodne. Dlaczego? Wynika to z faktu, że w takich zgłoszeniach łatwiej jest zidentyfikować krytyczne problemy, które dotyczą innych pracowników lub działań organizacji. Ponadto, raportujący z drugiej ręki zazwyczaj nie jest emocjonalnie zaangażowany ani nie ma uprzedzeń wobec sprawy lub sprawców, co może wpłynąć na obiektywność informacji.

Warto więc podkreślić, że sygnaliści nie są ograniczeni do zgłaszania jedynie informacji, które uzyskali bezpośrednio, co jest istotne dla zachęcenia do ujawniania niewłaściwego postępowania i nadużyć w organizacjach.

Czy sygnalista musi się ujawnić?

Prawda jest taka, że wiele osób obawia się skutków ujawnienia nieprawidłowości ze strony wpływowych osobistości w rządzie lub przemyśle. Może to prowadzić do znaczących negatywnych konsekwencji dla kariery. Jednak większość przepisów dotyczących sygnalistów zapewnia mechanizmy ochrony, dzięki którym sygnaliści mogą ujawniać informacje o nadużyciach, zachowując jednocześnie poufność swojej tożsamości. To oznacza, że sygnalista może podjąć działania w celu ujawnienia nieprawidłowości, minimalizując ryzyko negatywnych skutków dla swojej kariery.

Warto więc podkreślić, że sygnaliści nie muszą poświęcać całej swojej kariery, aby ujawnić niewłaściwe postępowanie. Istnieją mechanizmy i przepisy, które chronią ich poufność i umożliwiają skuteczne ujawnianie nadużyć.

Sygnaliści a publiczna identyfikacja:

Nie ma obowiązku, aby sygnalista musiał publicznie ujawniać swoją tożsamość w celu udowodnienia swojej wiarygodności. Śledczy, którzy otrzymują skargi od sygnalistów, mogą ocenić ich wiarygodność na podstawie zebranych dowodów i informacji, niezależnie od tego, czy sygnalista pozostaje anonimowy czy też nie. Wielokrotnie sygnaliści zachowują poufność swojej tożsamości przez cały czas trwania dochodzenia. W przypadku sygnalistów jest to szczególnie ważne, aby uniknąć ewentualnych negatywnych skutków osobistych lub zawodowych.

Sygnaliści powinni zawsze konsultować się z wykwalifikowanym prawnikiem w celu określenia, czy i w jaki sposób mogą zachować poufność w określonych okolicznościach ich sprawy.

Czy sygnalista może mieć uprzedzenia wobec sprawcy?

Sygnalistów nie dyskwalifikują ewentualne uprzedzenia wobec osoby lub firmy oskarżonej o niewłaściwe postępowanie. W rzeczywistości, przepisy o ochronie sygnalistów często jasno stwierdzają, że pracownik nie może utracić ochrony prawnej tylko dlatego, że ma osobiste motywacje do ujawnienia informacji.

Jest to logiczne podejście, ponieważ nie powinno się zezwalać osobom, którym udowodniono popełnienie niewłaściwego postępowania, na uniknięcie odpowiedzialności poprzez dyskredytowanie sygnalisty. Istotne jest, aby oceniać skargi i informacje sygnalistów na podstawie ich wiarygodności i dowodów, a nie na podstawie ich ewentualnych uprzedzeń wobec sprawcy.

Jakie motywacje mogą mieć sygnaliści?

Motywacje sygnalistów mogą być różnorodne i często wynikają z połączenia osobistych przekonań oraz troski o dobro publiczne. Sygnalista może być napędzany chęcią wymierzenia sprawiedliwości w związku z własnym doświadczeniem lub obserwacjami nadużyć. Jednak motywacje te często obejmują również troskę o dobro ogółu społeczeństwa i dążenie do zapobiegania przestępstwom oraz nadużyciom.

Warto podkreślić, że skupianie się na motywacji sygnalisty nie zawsze jest pomocne w ocenie prawdziwości jego zgłoszenia. Zarzuty sygnalistów powinny być badane przez odpowiednio doświadczonych specjalistów, a dowody złożone przez sygnalistę powinny być oceniane w kontekście innych istotnych dowodów w sprawie. To najskuteczniejszy sposób na ustalenie, czy zgłoszenie jest wiarygodne i zasługuje na uwagę.

Czy nagradzanie sygnalistów zwiększy ilość fałszywych zgłoszeń?

Nieprawdziwe przekonanie sugerujące, że nagrody dla sygnalistów zachęcają do składania fałszywych zgłoszeń lub błahych procesów sądowych, jest nieuzasadnione. Badania przeprowadzone w tej dziedzinie nie dostarczają dowodów na to, że istnienie nagród finansowych zwiększa liczbę fałszywych zgłoszeń.

W rzeczywistości, osoby decydujące się na ujawnienie informacji o nadużyciach lub przestępstwach często robią to z powodu poczucia moralnej odpowiedzialności, a nie wyłącznie dla nagrody pieniężnej. Nagrody te stanowią pewną formę zachęty, ale nie są głównym motywem sygnalistów. Większość sygnalistów skupia się na naprawieniu krzywdy i ujawnieniu niesprawiedliwości, i to jest ich główna motywacja.

Jaka jest różnica między sygnalistą, a donosicielem?

Warto wyjaśnić różnicę między sygnalistą a donosicielem. „Donosiciel” to termin często używany, czasem pejoratywnie, do opisania osoby, która ujawnia informacje poza formalnymi kanałami przewidzianymi przez prawo. Oznacza to, że osoba ta może przekazać informacje mediom lub innym źródłom publicznym, zamiast korzystać z wewnętrznych mechanizmów organizacji lub instytucji.

Jednak warto zaznaczyć, że taka forma ujawniania informacji może wiązać się z ryzykiem prawny oraz konsekwencjami natury karnej lub cywilnej.

Podsumowanie

Podsumowując, sygnaliści odgrywają kluczową rolę w wykrywaniu nadużyć i przestępstw, a przepisy dotyczące ich ochrony i nagród mają na celu wspieranie i zachęcanie do takich działań, niezależnie od narodowości, motywacji czy źródła informacji. Działania sygnalistów mogą przyczynić się do poprawy sprawiedliwości i zapobiegania nadużyciom w różnych dziedzinach życia społecznego i zawodowego.

Masz pytania dotyczące nowych obowiązków związanych z ochroną sygnalistów? Chętnie odpowiemy na Twoje pytania. Odezwij się do nas na office@ipsolegal.pl lub bezpośrednio z Błażejem Wągielem.

Chcesz wiedzieć więcej jak powinna wyglądać procedura sygnalisty? Sprawdź nasze poprzednie wpisy:

JAKICH ZGŁOSZEŃ MOŻESZ SIĘ SPODZIEWAĆ? 

OCHRONA SYGNALISTÓW – CO MUSISZ WIEDZIEĆ PRZED WEJŚCIEM W ŻYCIE DYREKTYWY?

OCHRONA SYGNALISTÓW A OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH

Możesz też obejrzeć przygotowane przez nas filmy edukacyjne:

OCHRONA SYGNALISTÓW

KALENDARZ ADWOKATOWY 2021

Share