Nowy projekt ustawy o sygnalistach – co się zmieniło?

W nowym projekcie określono, że zgłoszenia zewnętrzne zobowiązany jest przyjmować podmiot prawny, na rzecz którego wykonuje pracę co najmniej 50 osób – niezależnie od podstawy nawiązania stosunku prawnego (umowa o pracę, umowa zlecenie, inne relacje gospodarcze).

·      pracowników tymczasowych,

·      praktykantów,

·      funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej.

Według projektu ustawę stosować się będzie do osoby wymienionej w art. 4 ust. 1 –  jeśli zgłosi lub ujawni informacje uzyskane przed nawiązaniem stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy, usług lub pełnienia funkcji albo dostarczania towarów, lub gdy taki stosunek już ustał.

W aktualnym brzmieniu nie będzie miała zastosowania w sytuacji, gdy znajdą zastosowanie:

·      przepisy o ochronie informacji niejawnych,

·      przepisy związane z tajemnicą związaną z wykonywaniem zawodów medycznych oraz prawniczych,

·      przepisy postępowania karnego związane z tajemnicą rozprawy postępowania przygotowawczego oraz tajemnicy rozprawy sądowej prowadzonej z wyłączeniem jawności.

Zgodnie z dyrektywą w dalszym ciągu przepisy chroniące sygnalistów nie będą miały zastosowania do naruszeń prawa w zakresie zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa w rozumieniu ustawy Prawo Zamówień Publicznych.

Taki zgłaszający ma zostać objęty ochroną jeśli dojdzie do ujawnienia jego tożsamości i doświadczy on działań odwetowych, a pozostałe przesłanki co do ochrony osoby ujawniającej naruszenia prawa zostaną spełnione. Nie oznacza to, że organizacje będą musiały rozpatrywać zgłoszenia anonimowe – według projektu decyzja czy to zrobić nadal będzie należeć do organizacji.

Ujawnienia może dokonać organ publiczny lub inny organ. O ujawnieniu powiadamiać będzie sygnalistę – w formie papierowej lub elektronicznej – wraz z uzasadnieniem powodów ujawnienia – chyba, że takie powiadomienie zagrozi postępowaniu wyjaśniającemu lub postępowaniu sądowemu.

·      dane przetwarzane w związku ze zgłoszeniem przez RPO – 12 miesięcy od dnia przekazania zgłoszenia do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych.

·      dane przetwarzane w związku ze zgłoszeniem oraz podjęciem działań następczych przez podmiot prawny oraz organ publiczny – nie dłużej niż 15 miesięcy od dnia zakończenia działań następczych.

·      Mobbing

·      Przymus, zastraszanie lub wykluczenie,

·      Dyskryminacja,

·      Niekorzystne lub niesprawiedliwe traktowanie,

·      Spowodowanie straty finansowej w tym gospodarczej lub utraty dochodu,

·      Wyrządzenie innej szkody niematerialnej, w tym nadszarpnięcia reputacji, zwłaszcza w mediach społecznościowych (!),

·      wypowiedzenia, odstąpienia lub rozwiązania bez wypowiedzenia umowy, której stroną jest sygnalista w szczególności dotyczącej sprzedaży lub dostawy towarów lub usług,

·      nałożenia obowiązku bądź odmowy przyznania, ograniczenia lub odebrania uprawnienia w szczególności koncesji, zezwolenia lub ulgi.

chyba, że osoba dokonująca takich działań UDOWODNI, że kierowała się obiektywnymi i należycie uzasadnionymi powodami.

·      odszkodowanie od pracodawcy lub drugiej strony stosunku prawnego za działania odwetowe sygnalista będzie mógł dochodzić w PEŁNEJ WYSOKOŚCI,

·      odszkodowanie za świadome zgłoszenie nieprawdziwych informacji w wysokości – CO NAJMNIEJ przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw obowiązującego w dniu dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego

w przypadku wszczęcia postępowania dotyczącego odpowiedzialności – sygnalista będzie mógł wystąpić o umorzenie takiego postępowania.

·      usunięto wymóg zamieszczania informacji o tym czy przyjmowane są zgłoszenia anonimowe (anonimowi sygnaliści są chronieni z mocy ustawy),

·      zrezygnowano z uwzględniania w treści procedury wewnętrznej działań następczych przyjmowanych w celu zweryfikowania informacji o naruszeniach prawa oraz środków jakie mogą zostać zastosowane w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa,

·      zrezygnowanego z dobrowolnego wskazania rodzajów naruszeń prawa, odnośnie których pracodawca zachęcałby do ich zgłaszania w pierwszej kolejności do pracodawcy,

·      wskazano, że może zawierać (fakultatywne) ustanowienie systemu zachęt do korzystania z procedury wewnętrznej,

Zgłoszenie to ma być dokumentowane w formie:

·      nagrania rozmowy umożliwiającego jej wyszukanie

·      kompletnej i dokładnej transkrypcji przygotowanej przez jednostkę, osobę lub podmiot odpowiedzialną za przyjmowanie zgłoszeń,

·      zgłoszenie ustne i dokonane za pomocą nienagrywanej linii telefonicznej dokumentowane jest zaś z wykorzystaniem dokładnego protokołu rozmowy przez jednostkę, osobę lub podmiot odpowiedzialny za przyjmowanie zgłoszeń.

·      zgłaszający ma prawo do sprawdzenia poprawienia i zatwierdzenia transkrypcji lub protokołu rozmowy przez ich podpisanie.

·      bezpośrednie spotkanie (na żądanie sygnalisty) za zgodą zgłaszającego jest dokumentowane w formie: nagrania lub protokołu.

Administrator ma podejmować działania mające na celu:

·      zapewnienie ochrony przed nieuprawnionym dostępem do danych,

·      zapewnienie integralności danych,

·      określenie zasad bezpieczeństwa przetwarzanych danych, w tym danych osobowych,

·      określenie zasad zgłaszania naruszenia ochrony danych osobowych,

·      zapewnienie rozliczalności.

Przy ocenie, czy działanie następcze jest odpowiednie, uwzględnia się w szczególności czynności podjęte w celu zweryfikowania informacji o naruszeniu, prawidłowość oceny informacji o naruszeniu oraz adekwatność środków podjętych w następstwie stwierdzenia naruszenia, w tym, w odpowiednim przypadku, w celu zapobiegnięcia dalszym naruszeniom, z uwzględnieniem wagi naruszenia.

·      utrudnianie lub usiłowanie dokonania zgłoszenia,

·      utrudnianie lub usiłowanie dokonania zgłoszenia z użyciem przemocy, groźby lub podstępu,

·      działania odwetowe wobec osoby, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, osób pomagającym w dokonaniu zgłoszenia lub osób powiązanych ze zgłaszającym,

·      naruszenie obowiązku zachowania poufności tożsamości osoby, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, osób pomagającym w dokonaniu zgłoszenia lub osób powiązanych ze zgłaszającym,

·      świadome dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji lub pomocnictwo w dokonaniu zgłoszenia nieprawdziwych informacji,

·      nieustanowienie procedury wewnętrznej albo ustanowienie procedury wewnętrznej, która nie spełnia wymagań ustawowych.

·      podmioty prywatne, na rzecz których pracę wykonuje powyżej 250 osób,

·      NIEZALEŻNIE OD POZIOUMU ZATRUDNIANIA – podmioty wykonujące działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz zapobiegania praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska – Jakie to podmioty ? Sprawdź TUTAJ

·      podmioty publiczne

mają obowiązek wdrożenia procedur wewnętrznych w ciągu miesiąca od wejścia w życie ustawy. Ustawa wchodzi w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia.

·      Podmioty prywatne, na rzecz których wykonuje pracę co najmniej 50 i mniej niż 250 osób mają czas do 17 grudnia 2023.