W przestrzeni publicznej pojawiły się różne interpretacje prawne dotyczące daty wejścia w życie ustawy o ochronie sygnalistów, które mają istotne znaczenie dla wszystkich podmiotów prawnych zobowiązanych do wdrożenia odpowiednich procedur. Chociaż niektórzy prawnicy kwestionują datę 25 września 2024 r., to istnieją mocne argumenty przemawiające za tym, że właśnie od tego dnia obowiązywać będą przepisy karne ustawy.
Konsekwencje niewdrożenia procedury ochrony sygnalistów
Zgodnie z art. 58 ustawy, osoba odpowiedzialna za ustanowienie procedury zgłoszeń wewnętrznych, która nie spełni tego obowiązku lub ustanowi procedurę z istotnym naruszeniem wymogów, podlega karze grzywny. Najwyższe kierownictwo podmiotów prawnych naraża się na odpowiedzialność karną, jeżeli do dnia 25 września 2024 r. procedura nie zostanie wdrożona. Warto podkreślić, że procedura zgłoszeń wewnętrznych to jedynie jeden z elementów całego systemu ochrony sygnalistów.
Funkcjonowanie systemu zgłaszania nieprawidłowości od 25 września
Już od 25 września 2024 r. sygnaliści będą mogli składać zgłoszenia. Dlatego tak istotne jest, aby na ten dzień system był w pełni operacyjny, włączając w to kanały zgłoszeniowe, procedury oraz osoby upoważnione do przyjmowania zgłoszeń i prowadzenia działań następczych. Brak działającego systemu naraża zarządzających na zarzuty utrudniania lub uniemożliwiania dokonywania zgłoszeń, za co grozi grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.
Obowiązki po zgłoszeniu
W przypadku zgłoszenia naruszenia prawa przez sygnalistę, podmiot musi spełnić szereg obowiązków, w tym potwierdzić przyjęcie zgłoszenia w ciągu 7 dni od jego otrzymania oraz wszcząć postępowanie wyjaśniające. Niemożliwe jest właściwe wypełnienie tych obowiązków bez uprzednio wdrożonej procedury zgłoszeń wewnętrznych.
Termin ogłoszenia procedury ochrony sygnalistów
Procedura zgłoszeń wewnętrznych wchodzi w życie po upływie 7 dni od jej ogłoszenia osobom wykonującym pracę w danym podmiocie prawnym. Dlatego zaleca się, aby procedura została ogłoszona najpóźniej do 17 września 2024 r., co umożliwi jej obowiązywanie od 25 września 2024 r.
Konsultacje z przedstawicielami pracowników lub związkami zawodowymi
Zważywszy, że pracodawca musi skonsultować procedurę, a same konsultacje trwają od 5 do 10 dni, podmioty prawne powinny mieć gotowe procedury do 6–11 września 2024 r. Pozwoli to na ich przyjęcie zgodnie z ustawą.
Podsumowanie
Nie ma żadnego powodu, aby nie przygotować, nie skonsultować, nie przyjąć i nie ogłosić procedury przed 25 września 2024 r. Każde opóźnienie w tym zakresie może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i kar finansowych. Od 25 września 2024 r. procedura musi obowiązywać, a system przyjmowania zgłoszeń, prowadzenia działań następczych i ochrony sygnalistów musi działać sprawnie.
Wdrożenie procedury zgodnie z powyższymi wytycznymi zapewni zgodność z przepisami i ochroni podmioty prawne przed odpowiedzialnością karną.
Masz pytania dotyczące nowych obowiązków związanych z ochroną sygnalistów? Chętnie odpowiemy na Twoje pytania. Odezwij się do nas na office@ipsolegal.pl lub bezpośrednio z Błażejem Wągielem.
Chcesz wiedzieć więcej jak powinna wyglądać procedura sygnalisty? Sprawdź nasze poprzednie wpisy:
JAKICH ZGŁOSZEŃ MOŻESZ SIĘ SPODZIEWAĆ?
OCHRONA SYGNALISTÓW – CO MUSISZ WIEDZIEĆ PRZED WEJŚCIEM W ŻYCIE DYREKTYWY?
OCHRONA SYGNALISTÓW A OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH
Możesz też obejrzeć przygotowane przez nas filmy edukacyjne: