O dyrektywie
Znajomość przyszłości nie może być uzyskana od duchów, z astrologii ani obliczeń. Trzeba ją uzyskać od ludzi, którzy znają stan sił wroga.
01Ochrona tożsamości
System ochrony sygnalistów musi zapewniać pełną anonimowość
02Możliwość wyboru
System ochrony powinien zapewnić sygnalistom możliwość podjęcia świadomej decyzji dotyczącej zgłoszenia.
03Bezpieczne i sprawne kanały
Musisz zapewnić sygnalistom przyjazny, bezpieczny, oddzielny i poufny kanał zgłaszania naruszeń.
PRZYGOTOWANIA
Co trzeba zrobić, by wypełnić wymogi dyrektywy o ochronie sygnalistów?
Odpowiedź na to pytanie jest trudniejsza niż może się wydawać.
Musisz zapewnić ochronę największej możliwie kategorii osób, które mają dostęp do informacji o naruszeniach, ich ujawnienie leży w interesie publicznym a osoby te hipotetycznie mogą za ich ujawnienie doświadczyć działań odwetowych. Ochrona powinna być ustalana na podstawie wszystkich okoliczności z uwzględnieniem specyfiki danej organizacji.
Przy ustalaniu odpowiednich procedur ochronnych powinieneś uwzględnić wszystkich pracowników, usługodawców, pracowników tymczasowych. Musisz też mieć na względzie te kategorie osób fizycznych, które nie będąc pracownikami mogą narazić się na działania odwetowe i przez to ucierpieć. Trudny orzech do zgryzienia, prawda? Prawnicy IPSO LEGAL chętnie odpowiedzą na wszystkie Twoje pytania.
Skuteczne wykrywanie naruszeń
Według dyrektywy brak istniejących procedur ochrony sygnalistów może wyrządzić poważną szkodę dla dobra społecznego i interesu publicznego.
Jednym z celów dyrektywy jest zapewnienie skutecznych, poufnych i bezpiecznych kanałów dokonywania zgłoszeń. Wynikiem tego ma być poprawa egzekwowania prawa w szeregu różnych obszarów m.in.:
POMÓWIENIAOchrona sygnalistów. Czyli tak właściwie kogo?
Dyrektywa jasno stanowi, że należy odróżnić sygnalistów od osób pomawiających
By korzystać z ochrony dyrektywy, osoby dokonujące zgłoszenia powinny mieć uzasadnione podstawy, że informacje które posiadają są prawdziwe.
Powinno to stanowić odpowiednie zabezpieczenie przed zgłoszeniami dokonywanymi w złej wierze – wówczas osoby takie nie będą korzystać z ochrony dyrektywy.
Co się zmieni?czyli w jakich sektorach ochrona sygnalistów będzie mieć szczególne znaczenie
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
w kontekście wydatkowania środków publicznych, zakłóceń konkurencji czy egzekwowania przepisów.
OCHRONA ŚRODOWISKA
dyrektywa ma przyczynić się do wykrywania przestępstw przeciwko środowisku, także przez produkty niebezpieczne.
ZDROWIE PUBLICZNE
ochrona sygnalistów ma przyczynić się do wykrywania zagrożeń dla zdrowia publicznego i ochrony konsumentów, które mogłyby pozostać z różnych przyczyn nieujawnione.
OCHRONA DANYCH
ochrona sygnalistów ma być wsparciem w ujawnianiu naruszeń RODO w sektorach ochrony zdrowia, transportu czy usług cyfrowych.
BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI
ochrona sygnalistów ma przyczynić się do zmniejszenia ryzyka związanego z żywnością w sposób zapewniający ochronę zdrowia ludzkiego i interesów konsumentów.
PODATKI
dyrektywa ma wspomóc walkę z nieuczciwą konkurencją podatkową i uchylaniem się od opodatkowania.
Ustawa o ochronie sygnalistów: Czy dotyczy Twojej firmy?
Dyrektywa o ochronie sygnalistów nie nakłada nowych obowiązków na wszystkie firmy. Do wdrożenia procedur zobowiązani są:
- pracodawcy prywatni zatrudniający powyżej 249 osób,
- od 17 grudnia 2023 r. także pracodawcy prywatni zatrudniający od 50 osób,
- wszystkie organizacje w sektorze publicznym zatrudniające od 50 pracowników,
- podmioty wykonujące działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz zajmujące się zapobieganiem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwem transportu i ochroną środowiska,
- mikro i mali przedsiębiorcy, którzy startują w przetargach na zamówienia publiczne lub korzystają ze środków unijnych.
Nie zwlekaj z implementacją dyrektywy o sygnalistach
Polska ustawa o sygnalistach zbliża się wielkimi krokami, jednak wciąż nie znamy jej ostatecznego brzmienia. Mimo że przepisy chroniące sygnalistów, zgodnie z wymaganiami dyrektywy, powinny zostać zaimplementowane do polskiego porządku prawnego najpóźniej 17 grudnia 2021 r. Nie oznacza to jednak, że z implementacją dyrektywy o sygnalistach musisz czekać na treść ustawy. Unijna dyrektywa o sygnalistach obowiązuje, dlatego warto już teraz skupić się na procedurach wdrażających unijne regulacje, a po uchwaleniu ustawy jedynie je dostosować.
Jakie obowiązki nakłada na pracodawcę dyrektywa whistleblowing?
Dyrektywa ochrona sygnalistów zobowiązuje pracodawców do stworzenia przejrzystych i bezpiecznych procedur, które umożliwiają sygnaliście raportowanie nieprawidłowości. Procedury może systematyzować dokument (np. Regulamin Sygnaliści), w ramach którego określona zostanie zarówno wewnętrzna procedura raportowania nieprawidłowości, jak i sankcje za nieprawdziwe odniesienia motywowane chęcią zemsty lub innymi negatywnymi pobudkami.
W praktyce wdrożenie dyrektywy o sygnalistach wiąże się z obowiązkiem:
- przyjęcia regulaminu zgłoszeń naruszania prawa określającego wewnętrzną procedurę raportowania nieprawidłowości,
- utworzenia kanałów zgłoszeń nieprawidłowości dla sygnalisty,
- prowadzenia rejestru zgłoszeń,
- zastosowania procedur wyjaśniających i dochodzeń wewnętrznych po otrzymaniu zgłoszenia,
- zachowania poufności danych sygnalisty.
Przygotuj się na 17 grudnia 2021
do tego dnia dyrektywa ma już obowiązywać w polskim systemie prawnym. A jeśli chcesz możesz zapoznać się z jej tekstem. Szybko pójdzie - ma tylko 40 stron 😉
